Εγκρίθηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών
Από το Γραφείο Τύπου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:
Οι βασικές κατευθύνσεις του σχεδίου της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών παρουσιάστηκαν σήμερα σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, τη Γενική Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρα Σδούκου και τον πρόεδρο της Συντονιστικής Επιτροπής ΣΔΑΜ, Κωστή Μουσουρούλη. Είχε προηγηθεί η έγκριση του σχεδίου από την Κυβερνητική Επιτροπή για την απολιγνιτοποίηση που συνεδρίασε το μεσημέρι υπό την προεδρία του κ. Χατζηδάκη. Θα ακολουθήσει η ενσωμάτωση των τελευταίων σχολίων από τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής και η ολοκλήρωση του κειμένου του masterplan, ώστε να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση την επόμενη εβδομάδα.
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπογράμμισε την αναγκαιότητα της ταχείας απολιγνιτοποίησης όχι μόνο για προφανείς περιβαλλοντικούς αλλά και για οικονομικούς λόγους (το κόστος της λιγνιτικής ενέργειας διαμορφώνεται στα 80 ευρώ/ΜWh ενώ η Οριακή Τιμή Συστήματος στα 45 ευρώ/MWh). Αναφέρθηκε στην πορεία απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων, με τη μονάδα του Αμυνταίου να έχει ήδη κλείσει από τις αρχές του μήνα. Σειρά παίρνουν το 2021 οι μονάδες Καρδιά 3-4 και Μεγαλόπολη 3 (που έχει έρθει πιο μπροστά σε σχέση με το αρχικό χρονοδιάγραμμα, με συναίνεση της τοπικής κοινωνίας)
Στη συνέχεια ανέλυσε τις 12 συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που εξήγγειλε η κυβέρνηση ήδη από τις αρχές του έτους (που έχουν ήδη υλοποιηθεί ή βρίσκονται σε φάση υλοποίησης), οι οποίες προλείαναν το έδαφος για το ολιστικό σχέδιο δίκαιης μετάβασης, που εδράζεται σε πέντε πυλώνες:
-Καθαρή «πράσινη» ενέργεια
-Βιομηχανία, βιοτεχνία και εμπόριο
-«Έξυπνη» αγροτική παραγωγή
-Βιώσιμος τουρισμός
-Τεχνολογία και εκπαίδευση
16 μεγάλες επενδύσεις
Στο επίκεντρο του masterplan βρίσκονται 16 μεγάλες επενδύσεις, τις οποίες περιέγραψε ο κ. Χατζηδάκης, υπογραμμίζοντας ότι οι άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν από αυτές και άλλα projects που θα ακολουθήσουν, θα υπερκαλύψουν αυτές που θα χαθούν λόγω του σβησίματος των λιγνιτικών μονάδων.
1.Δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων, συνολικής ισχύος 2,3 GW (Δυτική Μακεδονία). Το πρώτο μεγάλο project προς την κατεύθυνση αυτή είναι η κατασκευή πάρκου ισχύος 230 MW, από τον όμιλο ΔΕΗ, επένδυση 133 εκατ. ευρώ
2.Ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 0,5 GW στη Μεγαλόπολη, με πρωταγωνίστρια πάλι τη ΔΕΗ
3. Άμεση έναρξη κατασκευής του φωτοβολταϊκού πάρκου των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη (Επένδυση 130 εκατ. ευρώ)
4.Μονάδα παραγωγής πράσινου υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία (Solaris)
5. Εγκατάσταση μονάδας αποθήκευσης ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία (Eunice)
6.Δημιουργία πρότυπης φαρμακοβιομηχανίας (Μεγαλόπολη)
7.Ανάπτυξη έξυπνης μονάδας υδροπονίας (Δυτική Μακεδονία)
8.Ανάπτυξη έξυπνης μονάδας υδροπονίας (Μεγαλόπολη)
9. Βιομηχανικό πάρκο ηλεκτροκίνησης (Δυτική Μακεδονία)
10.Οικοσύστημα οινικού τουρισμού, στα πρότυπα της Βόρειας Ιταλίας στη (Δυτική Μακεδονία)
11. Πεδίο ενεργειακής έρευνας και τεχνολογίας, με φορέα υλοποίησης το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
12.Υπερσύγχρονη κλινική φυσικής αποκατάστασης (Δυτική Μακεδονία)
13.Δημιουργία θεματικού πάρκου ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης (Μεγαλόπολη)
14.Δημιουργία μονάδας ενεργειακής αξιοποίησης υπολειμμάτων (Δυτική Μακεδονία)
15.Κέντρο επεξεργασίας βιομάζας (Δυτική Μακεδονία)
16.Δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου (Μεγαλόπολη)
Πλέγμα κινήτρων για τις λιγνιτικές περιοχές
Ειδική μνεία έκανε ο υπουργός ΠΕΝ στο πλέγμα κινήτρων που επεξεργάζεται η κυβέρνηση για να διευκολυνθεί η προσέλκυση επενδύσεων στις λιγνιτικές περιοχές. Όπως τόνισε, «σκοπός είναι να υποβάλουμε σύντομα πρόταση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο κ. Μουσουρούλης είναι σε επαφή με τις υπηρεσίες των Υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης. Επισήμως η πρόταση θα υποβληθεί στην Κομισιόν μαζί με την υποβολή του τελικού masterplan, στο τέλος του έτους. Γίνονται όμως ήδη ανεπίσημες επαφές με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να μην χάνεται χρόνος.
Υπάρχουν περιορισμοί, οι οποίοι χρειάζεται να αντιμετωπιστούν διότι η ένταση των ενισχύσεων που επιτρέπεται είναι αρκετά χαμηλή. Στη Δυτική Μακεδονία, για τις μεγάλες επιχειρήσεις έχουμε 25% κρατική ενίσχυση, για τις μεσαίες 35%, για τις μικρές 45%, ποσοστά κατά τι μεγαλύτερα από αυτά που επιτρέπονται στην Πελοπόννησο. Βεβαίως όλα αυτά θα είναι υπό την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η δική μας πρόταση είναι 60% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για τις μεσαίες και 80% για τις μικρές, για τις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και το Δήμο Μεγαλόπολης, που είναι ο πυρήνας των λιγνιτικών περιοχών. Για τις λοιπές περιοχές της περιφέρειας Δυτ. Μακεδονίας και Πελοποννήσου 40%-50%-60% αντίστοιχα.
Μιλώντας για κίνητρα, προφανώς μιλάμε και για φοροαπαλλαγές και εισφοροαπαλλαγές από το Υπουργείο Οικονομικών. Αυτά θα προσδιοριστούν τους επόμενους μήνες βάσει και των τοποθετήσεων φυσικά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επίσης, μιλάμε και για δάνεια με κρατικές εγγυήσεις, για τα οποία επίσης χρειάζεται να γίνει συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να προσδιοριστεί ακριβώς το πλαίσιο των ενισχύσεων. Ανεξαρτήτως του ποια θα είναι η απόφαση της Κομισιόν, είναι βέβαιο ότι λόγω και της ίδιας της ευρωπαϊκής πολιτικής και των ίδιων των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα υπάρξει ένα ειδικό πλαίσιο φορολογικών και επενδυτικών κινήτρων γενικότερα για αυτές τις περιοχές, που από μόνα τους θα λειτουργήσουν ως «φάροι» προσέλκυσης επενδύσεων σε αυτές τις περιοχές», κατέληξε ο κ. Χατζηδάκης.
Στα 5,055 δισ. ευρώ ο «προϋπολογισμός» της απολιγνιτοποίησης
Αναφερόμενος στο πλάνο χρηματοδότησης του masterplan, ο κ. Χατζηδάκης αποκάλυψε ότι το συνολικό ποσό που θα διατεθεί με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, δηλαδή από κοινοτικούς πόρους, από εθνικούς πόρους, από το Ταμείο Γιούνκερ και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είναι πάνω από 5 δις. ευρώ και για την ακρίβεια 5,055 δις. ευρώ. «Η κυβέρνηση, παρά τον περιορισμό των πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης σε επίπεδο ευρωπαϊκό, έκανε ό,τι μπορούσε έτσι ώστε να δοθούν οι περισσότεροι δυνατοί πόροι που μπορούσαν να δοθούν για την απολιγνιτοποίηση και τη Δίκαιη Μετάβαση, αξιοποιώντας όχι μόνο το ΕΣΠΑ αλλά και το Ταμείο Ανάκαμψης. Το οποίο θα χρησιμοποιηθεί και για τις αποκαταστάσεις γαιών, μια πολύ σημαντική παράμετρο. Γιατί μας ενδιαφέρει οι εργολαβικοί εργαζόμενοι- που είναι στην περίμετρο των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ- αυτοί που σήμερα σκάβουν, αύριο να «σκεπάζουν» για την αποκατάσταση των εδαφών. Εδώ λοιπόν θα υπάρξει μια χρηματοδότηση 300 εκατομμύρια για αυτή και μόνο τη δραστηριότητα από το Ταμείο Ανάκαμψης».
Αλεξάνδρα Σδούκου: Στόχος να αποτελέσουν οι απολιγνιτοποιήσεις να αποτελέσουν πρότυπο αναπτυξιακής πολιτικής
Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με την ανάπτυξη επενδύσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα της ηλεκτροκίνησης στη Δυτική Μακεδονία, η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών κ. Αλεξάνδρα Σδούκου υπογράμμισε ότι «έχουμε ήδη θεσπίσει μέσω του νόμου 4710/2020 ένα πλέγμα ελκυστικών αναπτυξιακών και φορολογικών κινήτρων, κάποια εκ των μάλιστα για πρώτη φορά στη χώρα. Μέσω αυτών οι επενδυτικές πρωτοβουλίες επιβραβεύονται με επιδότηση μισθολογικού κόστους κατά τη φάση κατασκευής, με υπεραποσβεση δαπάνης του επενδεδυμένου κεφαλαίου κατά 15%, με απόσβεση της επένδυσης σε τρία χρόνια και με μείωση φορολογικού συντελεστή κατά 5% για πέντε κερδοφόρες φορολογικές χρήσεις. Από εκεί και πέρα θα υπάρχουν ειδικά φορολογικά κίνητρα -που ήδη τυγχάνουν επεξεργασίας από το Υπ. Οικονομικών και θα λάβουν την τελική έγκριση από τη γενική διεύθυνση Ανταγωνισμού και στην πορεία του χρόνου θα εξειδικευτούν περαιτέρω. Στόχος μας οι περιοχές της απολιγνιτοποιησης να αποτελέσουν πρότυπο αναπτυξιακής πολιτικής,να απορροφήσουν το τοπικό επιστημονικό και εργατικό δυναμικό και να δημιουργήσουν υπεραξία στην τοπική οικονομία».
Αναφερόμενη εξάλλου στην επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων στα έργα στις λιγνιτικές, υπογράμμισε ότι «Θα υπάρξει σίγουρα ένα ειδικό θεσμικό πλαίσιο με τα αναπτυξιακά κίνητρα για την εφαρμογή του σχεδίου δίκαιης μετάβασης. Παράλληλα,η ρήτρα δίκαιης μετάβασης θα βοηθήσει στην ταχύτερη υλοποίηση των επενδύσεων. Σε κάθε περίπτωση θα συμπτύξουμε όλους τους χρόνους που απαιτούνται για την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων».
Κωστής Μουσουρούλης: Με την ολοκλήρωση του masterplan θα γίνουμε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη με Ενιαίο Σχεδιασμό Δίκαιης Μετάβασης
Ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης κ. Κωστής Μουσουρούλης σημείωσε ότι «Η δίκαιη μετάβαση προς ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο δεν αποτελεί απλά ένα ιδιαίτερα σύνθετο εγχείρημα αλλά κυρίως μια συνειδητή πολιτική επιλογή, η οποία εδράζεται από τη μια στην ανάγκη του τόπου να συμβαδίσει με τα νέα αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά πρότυπα και, από την άλλη, στο αίτημα των καιρών που θέλει τον απεγκλωβισμό των λιγνιτικών περιοχών από μια θνησιγενή οικονομική δραστηριότητα, αντιστρόφως ανάλογη με την ποιότητα ζωής.
Σήμερα, ολοκληρώθηκαν και οι τελευταίες ενέργειες προς αυτήν την κατεύθυνση και το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης δρομολογεί την έναρξη μιας νέας εποχής για τις περιοχές αυτές, καλύπτοντας το έλλειμμα του παραγωγικού τους μοντέλου μέσα από τη δημιουργία αξιών σε διαφορετικούς τομείς και κλάδους. Αυτή είναι η βάση κάθε στρατηγικής μετάβασης σε όλο τον κόσμο και ο μόνος τρόπος για να απορροφηθούν οι εργαζόμενοι σήμερα στη μονοκαλλιέργεια του λιγνίτη.
Οι άοκνες προσπάθειες και η σκληρή δουλειά που καταβάλαμε, κατά το τελευταίο εξάμηνο, σε συνεργασία με τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής, οδήγησαν στη σημερινή έγκριση του Masterplan από την Κυβερνητική Επιτροπή, γεγονός που ανοίγει πλέον τον δρόμο, ώστε να τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση.
Αξιοποιήσαμε την επιστημονική γνώση, τη διεθνή εμπειρία και τις προτάσεις των τοπικών κοινωνιών. Αφουγκραστήκαμε τους προβληματισμούς των πολιτών. Στόχος μας ήταν, είναι και θα είναι, να ανταποκριθούμε στις ανάγκες τους και να μη διαψεύσουμε τις προσδοκίες και τα όνειρά τους. Στόχος μας είναι να τους εκπλήξουμε ευχάριστα με τις νέες δυνατότητες και ευκαιρίες που θα τους προσφέρει το νέο παραγωγικό μοντέλο που προτείνουμε. Ένα μοντέλο με περιβαλλοντικές, αναπτυξιακές και πολιτικές διαστάσεις μεν, με ανθρωποκεντρικό πυρήνα δε.
Στο τέλος του έτους, με την ολοκλήρωση του Masterplan, η Ελλάδα θα πρωτοστατήσει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, ούσα το πρώτο κράτος-μέλος που διαθέτει Ενιαίο Σχεδιασμό Δίκαιης Μετάβασης. Οι περιοχές δίκαιης μετάβασης θα μετατραπούν σε νησίδες ενός καλύτερου κράτους και θα αποτελέσουν πρωτοπόρα κέντρα ανάπτυξης, μαγνήτες επενδύσεων, παράδειγμα βέλτιστων πρακτικών, σημεία αναφοράς ως προς την ποιότητα ζωής»
ΓΙΑ ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΔΑΜ:
https://www.sdam.gr/sites/default/files/SDAM-Master-Plan.pdf
